Donald Trump có lẽ là cái tên ngày nào các bạn cũng thấy trên báo chí và truyền thông thời gian gần đây. Người đàn ông từng tự hào đặt cho mình cái tên "tariff man" phỏng theo cựu tổng thống 25 của Mỹ, William McKinley, vừa có cuộc nói chuyện với các thành viên Đảng Cộng hoà tại Miami, Florida (Mỹ). Một trong các vấn đề Trump nhắc đến là ông có kế hoạch áp đặt một mức thuế "khủng" lên các con chip được sản xuất từ Đài Loan.
Buổi nói chuyện được trang C-Span.org tường thuật lại như sau: "Trong tương lai gần, chúng ta sẽ áp thuế lên các con chip bán dẫn, máy tính, dược phẩm được sản xuất ở nước ngoài, nhằm mang việc sản xuất những sản phẩm cơ bản này về với Mỹ. Các doanh nghiệp đã rời bỏ chúng ta để tới Đài Loan, chúng ta muốn họ trở về. Chúng ta không muốn biếu không cho họ hàng tỷ dollar như cái chương trình lố bịch mà Biden đã đem tặng mọi người hàng tỷ dollar. Họ đã có hàng tỷ dollar rồi. Họ không cần tiền nữa. Họ cần động lực. Và cái động lực mà họ sẽ cần là trả 25%, 50% hoặc thậm chí là 100% thuế".
Những doanh nghiệp mà Trump ám chỉ hẳn chẳng xa lạ gì với bạn. Apple, AMD, Broadcom, NVIDIA, Qualcomm, Amazon, Microsoft... toàn những cái tên quen thuộc. Lý do mà họ chọn qua Đài Loan để sản xuất chip hẳn ai cũng biết - TSMC. Trước đây họ cũng qua Hàn Quốc để thuê Samsung gia công, nhưng rồi Samsung "flop". Intel thì mới "tập tành" gia công và loay hoay với EUV, Globalfoundries đã chọn dừng cuộc chơi ở 14/12 nm. Vậy không thuê TSMC thì thuê ai đây?
Song Trump có vẻ không phải người mê khoa học cho lắm. Lý luận của Trump là cứ áp thuế thì các công ty sẽ phải về Mỹ để làm chip. Thêm vào đó, Trupm cho rằng các gói kích thích doanh nghiệp như CHIPS Act là không cần thiết và phản tác dụng. Với Trump các công ty kia đã có hàng tỷ dollar trong tay thì họ phải tự bỏ tiền túi ra xây nhà máy chứ sao phải cần trợ cấp chính phủ?
À Pat Gelsinger có lẽ rất muốn nói đôi lời ở đây: "Đã hơn 2 năm kể từ khi CHIPS Act được thông qua. Trong suốt thời gian đó tôi đã đầu tư 30 tỷ USD vào sản xuất ở Mỹ, nhưng chúng tôi chưa nhận được 1 xu nào cả". À hình như người đàn ông này không ở Intel nữa, sorry các bạn.
Quay qua công ty chính mà ai cũng biết là ai, TSMC, đã bỏ 65 tỷ USD để xây 3 nhà máy ở Mỹ. Hiện nay chỉ 1 nhà máy đã hoàn tất, 2 nhà máy còn lại vẫn đang xây dang dở. Dù đây là những nhà máy mới nhất của công ty Đài Loan này song công nghệ đang dừng ở 4 nm. Và TSMC đang than thở chi phí sản xuất ở Mỹ cao hơn Đài Loan tới 30%, kể cả khi đang dùng người Đài Loan để vận hành. Chủ tịch TSMC cũng phàn nàn việc thủ tục quan liêu và chi phí nguyên liệu đắt đỏ ở Mỹ khiến mọi thứ luôn theo sau Đài Loan một nhịp.
TSMC đang xây tiếp 2 nhà máy trong tổ hợp 3 nhà máy chip tại Arizona (Mỹ)
Thậm chí ngay cả lúc này, nếu TSMC có nâng cấp 2 nhà máy còn lại lên node 2 nm, thì cũng phải 4 năm nữa chúng mới đi vào hoạt động được. Có lẽ chăng các công ty Mỹ nên chờ 4 năm mới bắt đầu làm chip mới, cho thoả ý Trump?
Vấn đề thực tế là các công ty Mỹ chỉ có thể sản xuất chip mới nhất ở Đài Loan vào lúc này, và "kém" hơn 1 nhịp ở Mỹ (trường hợp tốt nhất). Họ không thể ngay lập tức quay về Mỹ mà có chip 2-3 nm được. Nên chuyện ai cũng hiểu là dân Mỹ bắt buộc phải quẹt thêm credit card để mua sản phẩm mới của các công ty trên, ít nhất trong vài năm tới.
Hoặc có lẽ nào tương lai người Mỹ sẽ phải buôn lậu, "buôn đồ xách tay" từ nước khác về né thuế?
Câu hỏi đặt ra là ai sẽ là người chịu tất cả các khoản chi phí này? Sẽ ra sao nếu những con chip bên trong máy Mac với iPhone phải dùng tiến trình cũ vì thuế của Trump? Liệu bạn có sẵn sàng bỏ ra thêm vài trăm USD để chuyển sang các mẫu máy xài chip mới nhất, được sản xuất ở Đài Loan hay không? Bạn có yêu nước Mỹ không?
